سردخانه زیر صفر
پروتئین‌ها در دمای بالای صفر یا حتی دماهای کمی پایین‌تر از صفر برای مدت طولانی دوام چندانی ندارند. این مورد در میوه‌ها هم به چشم می‌خورد. مهم است که از آنها در شرایط زیر صفر نگهداری شود. سردخانه‌های کوچکی که در بستنی‌فروشی‌ها برای نگهداری بستنی‌ها استفاده می‌‌شوند یک مثال ساده از سردخانه زیر صفر هستند. فریزر خانگی هم نمونه‌ای دیگر است.
حالا همین فریزرها اگر در مقیاس صنعتی در کارخانه‌های بستنی سازی یا بسته بندی گوشت و … استفاده شوند سردخانه زیر صفر صنعتی شناخته می‌شود.
تجهیزات ساخت سردخانه زیر صفر
سیکل سردخانه همان سیکل تبرید است. یک کمپرسور بزرگ، کندانسور و اواپراتور و شیر انبساط اجزای اصلی این سیکل هستند. اما این‌بار در مقیاسی بزرگتر. محیط سیستم هم که همان داخل سیکل است بسیار بزرگتر از حالتی است که در سیکل‌های قبلی دیده‌ایم. اتصالات برق و لوله‌ها و کویل‌ها و سیستم‌های کنترل دما و فن‌های داخلی برای انتقال سریع حرارت سایر تجهیزات این سردخانه به حساب می‌آیند.
انواع سردخانه زیر صفر
انواع سردخانه صنعتی زیر صفر معمولا با توجه به ابعاد و مکانیزم استفاده از آن تعیین می‌شود. در حالت کلی سه نوع سردخانه داریم:
- سردخانه پرتابل: این سردخانه زیر صفر قابلیت حمل دارد. می‌توان آن را در محیط جابجا کرد. در نتیجه نمی‌تواند اندازه‌ی چندان بزرگی داشته باشد.
- سردخانه کانکس یا محفظه‌ای: سردخانه کانکس را احتمالا در فروشگاه‌های بزرگ برای نگهداری موارد یخ زده دیده باشید. این سردخانه‌ها گسترده‌ترین استفاده را در صنعت دارند و آمار خرید آنها بیشتر از انواع دیگر آن می‌باشد.
- سردخانه اتاقی، سوله‌ای یا سردخانه صنعتی مستقر: این سردخانه‌ها در حقیقت یک محیط از پیش ساخته شده هستند که با ابزارهای سردسازی تجهیز می‌شود و دیوارهای آن به طور کامل عایق می‌شود تا حرارت بیرون به داخل وارد نشود. سردخانه‌های میوه عموما از این نوع سردخانه هستند.
این سه نوع اصلی ترین نوع سردخانه هستند که در مقیاس‌های بزرگ صنعتی به کار می‌روند و دمای این سردخانه‌ها هم زیر صفر درجه است.
مبرد استفاده شده در سردخانه زیر صفر
سیستم سردسازی سردخانه‌های زیر صفر عموما از نوع فریونی بوده و امروزه نیز با اینکه استفاده از فریون‌ها آسیب هایی برای محیط زیست و لایه اوزون دارد همچنان رواج دارد. کشورهای صنعتی اروپایی مدت ها است که این ماده را از رده‌ی ساخت سردخانه‌ها خارج کرده‌اند اما در ایران همچنان رواج داشته و سال هاست که از این روش سنتی استفاده می‌شود. اما در سردخانه‌های بزرگتر فریون نمی‌تواند کارساز باشد و بیشتر از آمونیاک استفاده می‌شود، سایر مبردهای دسته ی R هم جزو مبردهای پرکاربرد در سردخانه‌های زیر صفر هستند.
دمای کاری این سردخانه‌های زیر صفر تا -۳۰ درجه هم امکان‌پذیر است که برای یخ زدن هر ماده‌ی غذایی مناسب است و می‌توان از آن استفاده کرد. اما این دما معمولا مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و سردخانه‌های -۲۰ درجه عموما کفایت می‌کنند و می‌توان کارساز باشند. در ضمن ظرفیت سرمایی این سردخانه‌ها بیشتر ۲۰۰۰۰ تن تبرید می‌باشد و کمترین مقدار آن هم همین ۲۰۰۰۰ می‌ّباشد و با توجه به دمای کاری ظرفیت سرمایشی آنها هم بالاتر می‌رود.
همانطور که از اسم این تجهیزات پیداست سردخانه ها ابزارهایی هستند که برای سالم نگه داشتن، منجمد کردن و ارتقا کیفی مواد غذایی مورد استفاده قرار می گیرند. طیف مشاغلی که از این تجهیزات استفاده می کنند بسیار زیاد است و از آنجایی که این محصولات قرار است نیازهای متنوعی را برطرف نمایند پس واجد مدل های متنوعی نیز خواهند بود، حال در این مقاله می خواهیم منحصرا در باب سردخانه زیر صفر صحبت کنیم و بدانیم چگونه محصولاتی هستند و کاربردهای آنها چیست.
با توجه به افزایش جمعیت و نیاز روزافزون به مواد غذایی در تمام فصول سال، سردخانه ها به جز لاینفک صنایع تولید مواد غذایی، دامی، میوه و تره بار و … تبدیل شده اند چرا که بدون حضور آنها این مواد عملا ماندگاری نخواهند داشت. همانطور که گفته شد این تجهیزات دارای انواع مختلفی از مدل ها هستند که غالبا بر اساس دمایی که تولید می کنند یا کاربردشان تقسیم بندی می شوند. به طور کلی سردخانه هایی که برای صنایع استفاده می شوند را سردخانه صنعتی می نامند که در دو حالت بالای صفر و زیر صفر تولید می شوند.
سردخانه زیر صفر چیست ؟
سردخانه زیر صفر یکی از سری محصولات سردخانه های صنعتی بوده و برای مواد و ترکیباتی دیزاین و تولید شده است که نیاز به منجمد شدن دارند.
به طور مثال مواد گوشتی و پروتئینی چنانچه در دماهای بالای صفر و یا حتی کمی پایین تر از صفر واقع شوند بدون شک ماندگاری نخواهند داشت و در واقع به سوی روند فاسد شدن خواهند رفت. گاهی این روند در محصولات صیفی و تره باری نیز مشاهده شده است، به همین دلیل توزیع کننده گان و عمده فروشان به منظور حفظ کیفیت محصولات نیاز به این تجهیزات دارند تا بتوانند محصول را تا زمان عرضه به بازار نگهداری کنند.
سردخانه هایی که برای دمای زیر صفر طراحی شده اند می توانند شامل ظرفیت یا توانی معادل ۱.۵ الی ۷۰ اسب بخار باشند که با توجه به موارد کاربردی، مدل مورد نظر خریداری می شود.
سیستم سرمایشی مدل هایی با سایز کوچکتر عموما فریونی است و برای مدل هایی با ابعاد بزرگتر از آمونیاک بهره برده می شود. دمای مورد نظر در این تجهیزات اغلب ۱۸- است که بسته به نیاز و فضای کاربردی قادر است تا دمای ۳۰- درجه سانتی گراد نیز متغیر باشد که اغلب این مدل ها را سردخانه های انجمادی می نامند. با این تفاسیر کاربرد آنها در نگهداری و منجمد نمودن موادی چون گوشت، مرغ، بستنی، پنیر پیتزا، انواع صیفی جات و سبزی ها و همبرگر خواهد بود.
تمامی فریزر های موجود در خانه های ما در واقع یک نوع سردخانه زیر صفر به شمار می روند اما در سایز و گنجایش کمتر
تجهیزات درگیر در سردخانه زیر صفر :
قطعات کلیدی و مهم این تجهیزات شامل یک کمپرسور با ابعاد زیاد، اواپراتور، شیرهای منبسط کننده و کندانسور می شود. شاید در نگاه اول این قطعات با سایر تجهیزات سرمایشی مثل فریزرهای خانگی مشابهت داشته باشد اما از نظر ابعادی بسیار با یکدیگر متفاوت اند. سایر بخش های جانبی شامل برق کشی ها، فن های درونی، اتصالات و کویل ها می شوند.
انواع سردخانه زیر صفر : ( Below zero refrigerators )
سردخانه زیر صفر جز تجهیزاتی به شمار می رود که عموما بر طبق سایز و پروسه عملکردی طبقه بندی می گردد که به شرح زیر است. تمامی مدل های ذکر شده برای صنایع کاربرد دارند لذا به تمامی آنها نمونه های صنعتی گفته می شود که ویژگی مشترک آنها تامین دمای زیر صفر است.
-
مدل های پرتابل
این مدل ها جز تجهیزات متحرک و قابل جابجایی هستند و می توان آنها را تا محل مورد استفاده جابجا نمود پس با این تفاسیر ابعاد خیلی بزرگ و حجیمی نخواهند داشت.
-
مدل های محفظه ای ( کانکسی) Walk-In Coolers
این مدل از سردخانه زیر صفر اغلب در فروشگاه های بزرگ کاربرد دارد و به منظور نگهداری محصولاتی استفاده می گردد که نیازمند دمای زیر صفر هستند. اغلب افراد تمایل به خرید این مدل ها دارند لذا در صنایع یکی از رایج ترین نمونه ها محسوب می شوند.
-
مدل های اتاقکی Refrigeration Warehouse
این مدل ها که به نام های سوله ای یا مستقر نیز معروف می باشند در واقع یک محفظه از پیش تولید شده اند که واجد تمامی قطعات و تجهیزات سرمایشی و ضروری هستند. ابعاد آنها بسیار وسیع است و همان گونه که از اسمشان پیداشت ثابت و فیکس می باشند و نمی توان آنها را جا به جا نمود و عموما برای نگهداری میوه ها یا محصولات این چنینی بسیار کارساز می باشند.
انواع سردخانه زیر صفر بر اساس سیستم تبرید :
• مدل های آمونیاکی
در طیف ترکیباتی که واجد خاصیت سرد کنندگی هستند آمونیاک بیشترین تاثیرگذاری را دارد و از آنجایی که هیچ اثر تخریبی بر روی محیط زیست ندارد لذا دوست داران محیط زیست نیز با آن مشکلی نخواهند داشت. از لحاظ قیمتی در قیاس با فریون مقرون به صرفه تر است به همین دلیل در سردخانه هایی که می بایست در حجم وسیع پاسخگوی نیاز کاربر باشند بسیار هزینه کمتری را بر دوش فرد خواهد گذاشت.
به آن علت که آمونیاک با روغن مخلوط نمی گردد پس لزومی بر نصب لوله هایی با قطر زیاد هم نیست، به علاوه چون انتقال حرارت به سرعت انجام می پذیرد پس میزان مصرف برق نیز بسیار کاهش خواهد یافت.
اما باید این مورد را در نظر داشت که این گاز سمی بوده و واجد خاصیت شعله ور شدن است لذا سیستم می بایست دائما بررسی و چک شود چرا که اگر حتی مقدار کمی آب به درون لوله ها راه یابد، لوله ها سریعا دچار پوسیدگی می شوند. از این گاز تنها در مدل های بزرگ استفاده می شود.
• مدل های فریونی
علت نام گذاری آنها دقیقا به دلیل گاز مورد استفاده و سیال در لوله ها می باشد. این ترکیب سمی و خطرناک نیست و قابلیت اشتعال نیز ندارد لذا اغلب برای نمونه هایی با ابعاد کوچک تا متوسط کاربرد دارد اما به لحاظ هزینه ای کمی گرانتر از گاز آمونیاک است و بر روی محیط زیست نیز اثر تخریبی دارد. باید دقت داشت که این ترکیب بدون بو می باشد لذا در صورت نشتی احتمال استشمام آن زیاد است و ممکن است فرد متوجه این موضوع نگردد. تنها باید دقت داشت تا آسیبی به منبع و لوله ها زده نشود.
درواقع ساخت و طراحی سردخانه ها بستگی به شرایط و موادی که قرار است درون آن نگهداری شوند بستگی دارد، شرکت آریان سرد توانایی طراحی و راه اندازی هرنوع سردخانه با بهترین کیفیت و قیمت در سراسر کشور را دارد.